" Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ"

ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ  ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ

ΤΙΤΛΟΣ: « Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ»

Διδακτικοί στόχοι

Οι μαθητές επιδιώκεται

ως προς το μάθημα της Ιστορίας

Α. Γενικοί στόχοι:

• Να εξοικειωθούν με τη διαδικασία αναζήτησης ιστορικών πληροφοριών στο διαδίκτυο και να κατανοήσουν ότι ο παγκόσμιος ιστός μπορεί να λειτουργήσει ως πηγή άντλησης πολύτιμων στοιχείων για την κατανόηση του παρελθόντος.
• Να κατανοήσουν ότι οι ιστορικές πληροφορίες και τα στοιχεία που παρέχονται στο διαδίκτυο δεν είναι πάντα αξιόπιστα και κατ' επέκταση είναι αναγκαία η αξιολόγηση τους με βάση κάποια συγκεκριμένα κριτήρια κάθε φορά.
• Να μελετήσουν πρωτογενείς πηγές και ιστοριογραφικά κείμενα προκειμένου να συγκεντρώσουν πληροφορίες για να ερμηνεύσουν ιστορικά γεγονότα.
• Να εξοικειωθούν με τη χρήση ποικιλίας πηγών: γραπτές, οπτικές, ηλεκτρονικές.

Β. Ειδικοί στόχοι:

• Να γνωρίσουν οι μαθητές στοιχεία και όψεις της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο και πιο συγκεκριμένα
• Να συλλέξουν πληροφορίες για την « πόλη», την « αγορά», τα « πανηγύρια και τα θεάματα» στο Βυζάντιο
• Να γνωρίσουν τις κυριότερες ασχολίες των Βυζαντινών, καθώς και τις συνθήκες διαβίωσης τους και κυρίως τη θέση των αγροτών και τα μέτρα που πάρθηκαν για την προστασία τους, αλλά και τους νόμους που δυσχέραιναν τη θέση τους
• Να μελετήσουν για την αξία των προσκυνημάτων
• Να συλλέξουν πληροφοριακό υλικό για την « κατοικία», τη « διατροφή και τη μαγειρική», τα  « βυζαντινά γεύματα» και τα σχετικά με τη « φροντίδα του σπιτιού»
• Να γνωρίσουν τις αντιλήψεις των Βυζαντινών για το « γάμο και τη γέννηση», τη « θέση των παιδιών», τη « μεταθανάτια ζωή»

ως προς το μάθημα της Γλώσσας

• Να ασκηθούν στην παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου.

ως προς τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών

• Να μάθουν να αξιοποιούν το Internet ως πηγή άντληση πληροφοριών.
• Να εθιστούν, πιο συγκεκριμένα, στη διατύπωση ερωτημάτων τέτοιων που να μπορούν να λάβουν αξιοποιήσιμες απαντήσεις.
• Να μάθουν να ενσωματώνουν τις Νέες Τεχνολογίες στις εργασίες τους: άντληση πληροφοριών από το Internet, αξιοποίηση του επεξεργαστή κειμένου για την παραγωγή γραπτού λόγου.

ως προς τη μαθησιακή διαδικασία, γενικότερα

• Να καλλιεργήσουν αναλυτική και συνθετική ικανότητα.
• Να εκτιμήσουν μέσα από τη δράση τους σε ομάδες την αποτελεσματικότητα της συνεργατικής μάθησης.
• Να εξοικειωθούν με νέους τρόπους διδακτικής προσέγγισης και μαθησιακής διαδικασίας.

Προβλεπόμενος χρόνος

2 διδακτικές ώρες.

Αναγκαίο λογισμικό

Διαδικτυακή πλατφόρμα Ιστορίας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.
Ηλεκτρονικός επεξεργαστής κειμένου (Word)

Πρόγραμμα παρουσιάσεων power- point.

Πρόγραμμα δημιουργίας εννοιολογικών χαρτών

 Επεξεργασία του διδακτικού υλικού

• Ο εκπαιδευτικός μοιράζει στα μέλη των ομάδων φύλλα εργασίας.
• Ο εκπαιδευτικός καλεί τις ομάδες να αναζητήσουν στο ηλεκτρονικό περιβάλλον που βρίσκονται στοιχεία που τις αφορούν και με βάση αυτά να επεξεργαστούν τα ερωτήματα που υπάρχουν στα φύλλα εργασίας.
• Οι μαθητές αφήνονται να αυτενεργήσουν, για όσο χρόνο κρίνει απαραίτητο ο εκπαιδευτικός. Κατά τη διάρκεια της έρευνας που πραγματοποιούν στο ηλεκτρονικό περιβάλλον κρατούν σημειώσεις, χειρόγραφα ή ηλεκτρονικά, όταν εντοπίζουν στοιχεία που τους αφορούν άμεσα. Η σύνθεση μπορεί να γίνεται και επιτόπου με τη χρησιμοποίηση ηλεκτρονικού επεξεργαστή κειμένου, ανάλογα με τον βαθμό εξοικείωσης των παιδιών.
• Στη συνέχεια, ένα από τα μέλη της ομάδας διαβάζει το κείμενο που έχει γραφτεί, ανακοινώνοντας τα αποτελέσματα της έρευνάς της. Τα μέλη των άλλων ομάδων συμπληρώνουν ή κάνουν ερωτήσεις.
• Ο εκπαιδευτικός συνοψίζει τα κύρια συμπεράσματα όλων των επιμέρους ερευνών που έγιναν από τους μαθητές συντάσσοντας σύντομο διάγραμμα  στον πίνακα.

1^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1^η Δραστηριότητα:

Μεταβείτε στη θεματική ενότητα « ΠΟΛΗ»  του λογισμικού: Ιστορία Α΄-Γ΄Γυμνασίου που θα βρείτε στη διεύθυνση

http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/

και κατόπιν στην υποενότητα « Η πόλη κατά τους βυζαντινούς χρόνους»

καταγράψτε σε επεξεργαστή κειμένου τις απαντήσεις στα εξής ερωτήματα:

Ποιο ήταν το κύριο στοιχείο της οργάνωσης τους;

Ποια ήταν τα κεντρικά σημεία ανάπτυξης της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτικής ζωής;

Ποια ήταν η μέριμνα τους για την άμυνα;

2^η Δραστηριότητα:

Μεταβείτε στην υποενότητα: « η αγορά»

Δημιουργήστε εννοιολογικό χάρτη με τα εμπορεύσιμα είδη.

Ποιος ήταν ο χώρος διεξαγωγής της εμπορικής δραστηριότητας;

Ποιες πληροφορίες αντλούμε για την ανάπτυξη βιοτεχνιών;

Παρουσιάστε σχηματικά το ρόλο του κράτους τόσο στη βιοτεχνική δραστηριότητα όσο και στην εισαγωγική- εξαγωγική.

3^η Δραστηριότητα:

 Μεταβείτε στην υποενότητα: « πανηγύρια και  θεάματα»

Ποιο ήταν το κέντρο ψυχαγωγίας τους;

Μέσω εννοιολογικού χάρτη παρουσιάστε το πλήθος θεαμάτων που διεξάγονταν σε αυτό το χώρο.

Μελετήστε τις πηγές: « εμποροπανήγυρη της Θεσσαλονίκης του 12^ου αιώνα», « πανηγύρι στη βυζαντινή Θεσσαλονίκη.

 Τι ήταν αυτό που έκανε αυτό το πανηγύρι τόσο ξακουστό; Γιατί συνέρρεε τόσος κόσμος; Πώς διεξαγόταν; Από πού προέρχονταν τα εμπορεύματα;

Οι αριστοκράτες πως διασκέδαζαν; Παρουσιάστε τον τρόπο διασκέδασης των λαϊκών μαζών.

Ανάγνωση πηγής: « τα βυζαντινά συμπόσια»

Τι περιλάμβανε ένα βυζαντινό συμπόσιο;

2^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1^η Δραστηριότητα

Μεταβείτε στη θεματική ενότητα « ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ» »  του λογισμικού: Ιστορία Α΄-Γ΄Γυμνασίου που θα βρείτε στη διεύθυνση

http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/

και κατόπιν στην υποενότητα « πόλη και ύπαιθρος» και απαντήστε στα εξής ερωτήματα:

ποιες ήταν οι κυριότερες ασχολίες των ανθρώπων της υπαίθρου;

Ανάγνωση πηγής: « Ο Κωνσταντίνος Μανασσής για το κυνήγι».

Ποια ήταν τα οφέλη του κυνηγιού σύμφωνα με την παραπάνω πηγή;

2^η Δραστηριότητα:

Μεταβείτε στην υποενότητα: « ο κόσμος της θάλασσας». Πώς δικαιολογείται το ότι η θάλασσα είχε τεράστια σημασία για τους Βυζαντινούς;

Ανάγνωση πηγής: « Απόσπασμα από το Επαρχικό βιβλίο επί Λέοντος ΣΤ΄ του σοφού».

Ποιες ήταν οι υποχρεώσεις του ψαρά σύμφωνα με το κείμενο;

3^η Δραστηριότητα:

Ανάγνωση πηγών: « Τα βάσανα ενός φτωχού γεωργού, όπως φαίνονται σε βυζαντινά κείμενα του 9^ου αιώνα», « Ο Ιωάννης Χρυσόστομος περιγράφει την κατάσταση των γεωργών στα χρόνια του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α΄».

Τι συμπέρασμα βγάζετε για τη ζωή των αγροτών με βάση τα δοθέντα παραθέματα;

Ανάγνωση πηγών: « Το αλληλέγγυον του Βασίλειου Β΄», « Νεαρά του αυτοκράτορα Ρωμανού Α΄ (922) υπέρ των μικρών καλλιεργητών», « Νομοθεσία του αυτοκράτορα  Βασίλειου Β΄ του Βουλγαροκτόνου ( 976-1025) υπέρ των πενήτων».

 Ποια προστατευτικά μέτρα είχαν παρθεί υπέρ της αγροτικής τάξης και από ποιους αυτοκράτορες;

4^η Δραστηριότητα:

Μεταβείτε στην υποενότητα: « προσκυνήματα» και μέσω εννοιολογικού χάρτη παρουσιάστε τους λόγους που ταξίδευαν οι Βυζαντινοί, τους πιο γνωστούς χώρους προσκυνημάτων και τι έπαιρναν από αυτούς.

3^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1^η Δραστηριότητα:

Μεταβείτε στη θεματική  ενότητα « ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ» »  του λογισμικού: Ιστορία Α΄-Γ΄Γυμνασίου που θα βρείτε στη διεύθυνση

http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/

και κατόπιν στην υποενότητα « η βυζαντινή κατοικία»

Ποιοι παράγοντες καθόριζαν τη μορφή των βυζαντινών σπιτιών;

Δώστε σχηματικά τα μέρη από τα οποία αποτελείται ένα σπίτι, καθώς και την επίπλωση και τα υλικά κατασκευής του.

2^η Δραστηριότητα:

Ανάγνωση πηγών: « Η επίπλωση ενός βυζαντινού σπιτιού».

Καταγράψτε τα είδη της βασικής επίπλωσης ενός βυζαντινού σπιτιού.

« Ένα τυπικό βυζαντινό αγροτόσπιτο».

Ποιες πληροφορίες αντλούμε για τα σπίτια των αγροτών;

3^η Δραστηριότητα:

Μεταβείτε στην υποενότητα: « διατροφή και μαγειρική»

Παρουσιάστε μέσω εννοιολογικού χάρτη τα προϊόντα διατροφής των βυζαντινών με βάση τον τόπο διαμονής, την οικονομική τους κατάσταση και την κοινωνική τους θέση.

Ποια υλικά χρησιμοποιούσαν οι νοικοκυρές στο μαγείρεμα;

4^η Δραστηριότητα:

Μεταβείτε στην υποενότητα: « Το βυζαντινό γεύμα»

Πόσα γεύματα είχαν οι Βυζαντινοί;

Ποια σκεύη χρησιμοποιούνταν κατά τη διάρκεια των γευμάτων;

Ποια ποτά συμπλήρωναν το γεύμα τους;

Ανάγνωση πηγής: « Ένα γεύμα σε βυζαντινό αρχοντικό»

Απαριθμήστε τις τροφές που περιλαμβάνονται σε ένα βυζαντινό γεύμα με βάση το δοθέν κείμενο.

5^η Δραστηριότητα:

 Μεταβείτε στην υποενότητα: « Η φροντίδα του σπιτιού»

Παρουσιάστε τα επαγγέλματα και τις ασχολίες των γυναικών κατά τα βυζαντινά χρόνια.

4^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1^η Δραστηριότητα:

Μεταβείτε στη θεματική  ενότητα « ΣΤΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ» »  του λογισμικού: Ιστορία Α΄-Γ΄Γυμνασίου που θα βρείτε στη διεύθυνση

http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/

και κατόπιν στην υποενότητα « γάμος και γέννηση»

Παρουσιάστε μέσω λογισμικού παρουσιάσεων πληροφορίες για τα παρακάτω ερωτήματα. Διανθίστε το πληροφοριακό κείμενο και με εικόνες που θα αλιεύσετε από το λογισμικό.

Τι σήμαινε ο γάμος για τους Βυζαντινούς;

Ποια έθιμα περιλάμβανε;

Ποιες απαγορεύσεις υπήρχαν και από πού;

Πώς γινόταν η επιλογή συζύγου;

 Ποιος ήταν ο βασικός σκοπός του γάμου;

Ποια αντίληψη είχαν σχετικά με τη γέννηση των παιδιών;

2^η Δραστηριότητα:

Μεταβείτε στην υποενότητα « η θέση των παιδιών» και απαντήστε μέσω επεξεργαστή κειμένου στα εξής ερωτήματα:

Ποια εξουσία έδινε ο νόμος στους γονείς;

Ποιες πληροφορίες αντλούμε από το δοθέν πληροφοριακό υλικό για την εκπαίδευση των παιδιών στο Βυζάντιο; Ποια ήταν τα κύρια μαθήματα και που διεξάγονταν;

Ποια ήταν τα δημοφιλέστερα παιχνίδια των παιδιών;

Ανάγνωση πηγής: « Η θέση των παιδιών»

Ποιες πληροφορίες αντλούμε για τη θέση των γυναικών στη βυζαντινή κοινωνία;

3^η Δραστηριότητα:

Μεταβείτε στην υποενότητα:» Ιδιωτική λατρεία»

Με ποιον τρόπο προσπαθούσαν να προφυλαχτούν από τους φυσικούς κινδύνους; Τι τους οδήγησε σε αυτήν τη λύση;

4^η Δραστηριότητα:

Μεταβείτε στην υποενότητα: « Η μεταθανάτια ζωή»

 Ποια έθιμα των ειδωλολατρικών χρόνων επιβίωσαν κατά τη βυζαντινή περίοδο;

                                     Η ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ